Nghiên cứu được dẫn đầu bởi Shi Zhengli – một nhà virus học, người nổi tiếng nhất với công trình nghiên cứu về virus corona tại một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán, Trung Quốc.
Điều trị cho một bệnh nhân bị nhiễm Covid-19 tại bệnh viện Chữ thập đỏ ở Vũ Hán, Trung Quốc, tháng 2/2020. (Ảnh: AFP/Getty Images)
Phát hiện virus corona mới có thể lây từ dơi sang người
Công trình nghiên cứu mới này được thực hiện tại Phòng thí nghiệm Quảng Châu, phối hợp với Viện Hàn lâm khoa học Quảng Châu, Đại học Vũ Hán và Viện virus học Vũ Hán.
Theo kết quả nghiên cứu, các nhà khoa học Trung Quốc đã tìm thấy một loại virus corona mới ở dơi có khả năng lây nhiễm sang người, do nó sử dụng cùng thụ thể ACE2 như virus gây ra đại dịch COVID-19.
Loại virus mới thuộc một nhánh của chủng HKU5, lần đầu tiên được phát hiện trên dơi Nhật Bản ở Hong Kong (Trung Quốc). Virus này thuộc nhóm Merbecovirus, trong đó có virus gây ra Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS).
Điều đáng chú ý là virus này có khả năng gắn kết với thụ thể ACE2, cơ chế tương tự như SARS-CoV-2, virus gây ra đại dịch COVID-19.
“Chúng tôi đã phát hiện và phân lập một dòng virus HKU5-CoV mới (dòng 2), có thể sử dụng không chỉ thụ thể ACE2 của dơi mà còn của con người và nhiều loài động vật có vú khác” – báo SCMP trích dẫn một đoạn trong báo cáo.
Khi virus được phân lập từ mẫu dơi, nó có thể xâm nhập vào tế bào người cũng như các mô nhân tạo mô phỏng cơ quan hô hấp và đường ruột. Virus Merbecovirus từ dơi có nguy cơ cao lây nhiễm sang người, thông qua con đường truyền trực tiếp hoặc thông qua vật chủ trung gian. Virus thuộc nhóm Merbecovirus gồm bốn loài riêng biệt: virus MERS, hai loại virus tìm thấy trên dơi và một loại virus tìm thấy trên nhím.
Virus HKU5-CoV-2 không chỉ có khả năng bám vào thụ thể ACE2 của con người mà còn ở nhiều loài động vật khác, tạo ra nguy cơ lây lan sang người thông qua các vật chủ trung gian.
Trung Quốc phát hiện virus corona mới có thể lây từ dơi sang người (Ảnh minh họa: Scmp)
Nguy cơ gây ra đại dịch giống COVID-19?
Tuy nhiên, báo cáo cũng cho biết virus có nguy cơ gây dịch nhưng chưa đáng lo ngại. Do nguy cơ gây dịch, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa nhóm virus này vào danh sách mầm bệnh mới cần theo dõi trong công tác chuẩn bị ứng phó với đại dịch.
Tuy nhiên, một nghiên cứu khác gần đây do Đại học Washington, Seattle (Mỹ) và Đại học Vũ Hán thực hiện lại cho thấy virus HKU5 tuy có thể bám vào thụ thể ACE2 của dơi và động vật có vú nhưng không có khả năng bám kết hiệu quả trên người.
Giải thích rõ hơn về điều này, nhóm nghiên cứu của Shi Zhengli cho rằng virus HKU5-CoV-2 có mức độ thích nghi với ACE2 của người cao hơn so với phiên bản trước đó (dòng 1), đồng thời có thể lây nhiễm giữa nhiều loài khác nhau.
Dù vậy, các nhà khoa học vẫn nhấn mạnh rằng hiệu quả lây nhiễm của virus này thấp hơn đáng kể so với COVID-19 và không nên phóng đại nguy cơ lây lan sang người, gây hoang mang dư luận.
Trung Quốc từng thực hiện nghiêm ngặt chính sách “Zero-COVID” để ngăn chặn đại dịch COVID-19. (Ảnh: AFP/Getty Images)
Tranh cãi về nguồn gốc của COVID-19
Phát hiện mới của các nhà khoa học tiếp tục làm dấy lên cuộc tranh luận về nguồn gốc của COVID-19.
Trước đó ngày 2/12/2024, cuộc điều tra kéo dài hai năm của các nghị sĩ Mỹ đã đi tới cáo buộc virus gây bệnh COVID-19 khiến hàng triệu người chết trên toàn cầu khả năng là do rò rỉ từ phòng thí nghiệm ở Trung Quốc.
Báo cáo dài 520 trang từ Tiểu ban đặc biệt về đại dịch COVID-19 của Hạ viện Mỹ đã đánh giá nhiều vấn đề liên quan đại dịch này, từ phản ứng cấp liên bang và cấp tiểu bang ở Mỹ cho tới nguồn gốc của virus gây bệnh COVID-19 và công tác tiêm chủng vaccine.
Sau đó, tại cuộc họp báo thường kỳ ngày 3/12/2024, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm nói nhóm chuyên gia chung Trung Quốc – Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã “đưa ra kết luận khoa học có căn cứ”, đó là khả năng virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm “cực kỳ khó xảy ra”.
“Do không có bất kỳ bằng chứng thực chất nào, cái gọi là báo cáo của Mỹ đã bịa ra những kết luận nhằm dẫn đắt, vu khống Trung Quốc và đưa ra bằng chứng sai lệch”, ông Lâm nhấn mạnh.
Bản thân nhà khoa học Shi Zhengli đã nhiều lần bác bỏ cáo buộc rằng phòng thí nghiệm của bà liên quan đến sự bùng phát đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, phát hiện mới nhất về một loại virus mới có khả năng xâm nhập tế bào người theo cách tương tự COVID-19 đang làm gia tăng sự quan tâm của giới khoa học và cộng đồng quốc tế đối với các nghiên cứu virus học tại Trung Quốc.
Theo SCMP, Reuters
https://vtv.vn/the-gioi/trung-quoc-phat-hien-virus-corona-moi-co-the-lay-sang-nguoi-giong-covid-19-20250221140156695.htm